Biết tin cô Đào Thị Hồng Quyên được Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) vinh danh, nhưng phải mất khá nhiều thời gian đặt lịch hẹn chúng tôi mới gặp được vì cô liên tục bận rộn với khá những ý tưởng, kế hoạch đang và sẽ thực hiện. Đến Hệ thống Giáo dục Genesis (Hà Nội), nơi cô Quyên đang làm việc, câu đầu tiên người bảo vệ hỏi chúng tôi là muốn gặp cô Quyên nào. Sau khi chúng tôi kể sơ qua, anh à lên: “Cô Quyên chuyên dạy trưa đúng không?”. Thì ra, ngoài giờ lên lớp, hằng tuần cô dành thêm giờ trưa để hướng dẫn cho các học sinh yêu nghiên cứu khoa học.
Trong “không gian sáng chế” của trường, chúng tôi gặp 7 – 8 cô cậu học sinh lớp 1, lớp 2 đang xúm lại làm các mô hình nhà để chống động đất. Bài học về động đất của cô Quyên nhẹ nhàng, sinh động và thú vị khiến học sinh đi hết từ tò mò này đến tò mò khác. Đáng nói là học liệu sử dụng cho buổi học lại vô cùng đơn giản. Chỉ là 2 chiếc khay inox, mấy vòng chun, 3 viên bi, ít que gỗ, tranh ảnh, đất nặn, 2 chiếc chai, cô trò họ đã tạo nên những vụ “động đất” và nhìn thấy những hậu quả của nó với con người rồi cùng tìm cách phòng tránh và xử lý hậu quả đó. Cô bé Nguyễn Phương Nhi, học sinh lớp 1 IPC (Chương trình tiểu học quốc tế-International Primary Curriculum), cho biết: “Cháu thích học lớp cô Quyên vì rất thú vị. Cháu đã được học về tên lửa, hệ sinh thái, sáng chế xanh…”.
Nói rồi Nhi kéo tay và đưa cho tôi xem bức ảnh một em nhỏ bị mắc kẹt trong đống đổ nát vì động đất: “Cô ơi, cô nhìn thấy bàn tay của bạn nhỏ kia không? Thật đáng thương”. Tôi cảm nhận, dường như học sinh của cô Quyên học khoa học nhưng thu hoạch nhiều hơn cả những kiến thức khoa học. Hỏi ra chúng tôi biết rằng, để dạy một đề tài, cô phải nghiên cứu khá kỹ những liên kết xung quanh đề tài. Chẳng hạn, về đề tài thủy chiến, cô đọc hết cả cuốn sách lịch sử về những trận đánh trên sông Bạch Đằng.
Cô cho rằng, dạy học sinh phải có không gian văn hóa, lớp lang của những câu chuyện học sinh mới thích. Thế nên về thủy chiến, học sinh phải biết đến Ngô Quyền đánh quân Nam Hán, Lê Đại Hành đánh quân nhà Tống, trận chiến với quân Nguyên Mông của Hưng đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn, học về thủy triều, về mặt trăng, trái đất đến nghiên cứu đóng cọc xiên hay cọc thẳng mới đâm được tàu giặc… Bài học về mạch điện cô lại cho học sinh làm đèn với công tắc và phải đi kèm một thông điệp ý nghĩa phù hợp với trang trí của bài làm. Yêu cầu của cô làm phải tối ưu hóa vật liệu vì thế nếu lãng phí vật liệu, nội dung không ăn nhập hình thức, làm chưa đẹp… đều bị trừ điểm. Vì thế học sinh cần chú ý nhiều yếu tố và dành tình yêu, sự chú ý mỗi khi làm ra sản phẩm.
Có lẽ chính điều này mà những ngày cô Quyên đi vắng trở về, cô nhận được hàng loạt thư, bưu thiếp của học sinh gửi lại. Có học sinh viết: “Con yêu cô Quyên. Cô là cả thế giới của con. Cô không đi đâu nữa nhé”; “Cô Quyên ơi, con cảm ơn cô vì đã dạy con môn khoa học ạ. Con cũng định làm nhà khoa học. Khoa học thật thú vị cô nhỉ”.
Học sinh cũ của cô giáo Quyên tại Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong (Nam Định), một học sinh lớp 12A2-K101 ghi lại: Có một vài người giống như tấm thẻ đánh dấu trang trong cuốn sách cuộc đời bạn vậy. Chỉ cần nghĩ về họ, bạn có thể ngay tức khắc tìm được ký ức về những trang sách cũ mà ngày trước bạn đã từng trải, từng đọc lại đến thuộc lòng. Vẫn nguyên ở đó, cái tên đó, thanh xuân đó, đoạn đời đó… Với chúng tôi, những học sinh cuối cùng được cô truyền thụ tri thức dưới mái trường Lê Hồng Phong, mỗi khi nhớ đến cô, những cảm xúc phấn khởi xen lẫn bồi hồi sống lại trong tâm trí như mới ngày đầu được gặp cô. Dù bây giờ cô không còn dạy ở trường nữa, dù mới chỉ học cô một năm nhưng chúng tôi vẫn rất nhớ cô. Nhìn nụ cười rạng rỡ trên những tấm ảnh cô đăng trên trang cá nhân, chúng tôi biết rằng cô vẫn đang rất chăm chỉ để theo đuổi ước mơ của mình, và điều đó khiến chúng tôi cảm thấy hãnh diện vì đã được làm học sinh của cô”.