Từ cánh đồng đến lớp học: Hành trình của một hạt giống
Cách đây vài năm, kỹ sư trẻ Lương Văn Trường và cộng sự bắt đầu hành trình cải tiến giống lúa nhằm giúp nông dân tiết kiệm chi phí và chủ động hơn trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Qua nhiều lần thử nghiệm và chỉnh sửa, nhóm đã tạo ra một giống lúa có khả năng nảy mầm sau chỉ 20–30 phút ngâm nước, thay vì vài ngày như thông thường. Không chỉ giúp giảm thời gian xử lý giống, sáng kiến này còn hỗ trợ gieo sạ chính xác, tăng tỷ lệ sống, và hạn chế sâu bệnh.
Công nghệ đó hiện đang được triển khai trên hơn 200 hecta đất canh tác, và theo tính toán, có thể tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng/năm nếu được áp dụng rộng rãi. Nhưng điều đáng quý hơn là: nhóm không dừng lại ở ruộng đồng. Nhóm nghiên cứu đem hạt giống này đến với người trẻ, với giáo viên, với học sinh – để gieo thêm một mầm sống khác: mầm tư duy khoa học.
Hạt giống bước vào lớp học như thế nào?
Dưới tên gọi “Hạt Thóc Thần Tốc” – sản phẩm được phát triển dưới dạng kit giáo dục bởi SEPA – Liên minh Thúc đẩy Giáo dục STEM, hạt giống nảy mầm siêu tốc giờ đây được đưa vào hoạt động trải nghiệm STEM sinh học cho học sinh từ 4 tuổi trở lên.
Một tờ khăn giấy ướt, ánh sáng tự nhiên, vài hạt giống và chiếc điện thoại để ghi lại quá trình – thế là đủ cho một “phòng thí nghiệm tại gia” dành cho học sinh. Các em có thể:
Quan sát thời gian nảy mầm chính xác đến từng phút
Ghi nhận sự phát triển của rễ – thân – lá
Vẽ lại quá trình và thảo luận theo nhóm
Đặt giả thuyết và thử nghiệm thay đổi môi trường: ánh sáng, nước, nhiệt độ…
Đây không còn là bài học sinh học khô khan trên giấy. Đây là khoa học thực nghiệm bắt đầu từ chính điều gần gũi nhất với cuộc sống – hạt thóc.
Không chỉ là bài học về cây lúa
Thông qua Hạt Thóc Thần Tốc, học sinh không chỉ học cách cây mọc – mà còn học được rằng mỗi sản phẩm khoa học đều có thể xuất phát từ một nhu cầu thực tế, và rằng ai cũng có thể trở thành người sáng tạo giải pháp nếu biết lắng nghe cuộc sống.
Sản phẩm giáo dục này cũng mở ra cơ hội để giáo viên kết nối bài học với các mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc, đặc biệt là:
SDG 2: Không còn nạn đói – hiểu vai trò của giống tốt trong an ninh lương thực
SDG 4: Giáo dục chất lượng – học đi đôi với trải nghiệm
SDG 12: Tiêu dùng và sản xuất bền vững – tối ưu hóa tài nguyên
SDG 13: Hành động vì khí hậu – thích ứng thông minh với thời tiết bất thường
Trong thế giới đầy biến động hôm nay, giáo dục không thể chỉ dừng lại ở truyền đạt kiến thức. Nó cần khơi mở năng lực, kết nối với cuộc sống, và quan trọng hơn cả – gieo vào trẻ em niềm tin rằng chúng có thể tạo ra thay đổi.Và có lẽ, không gì truyền cảm hứng mạnh mẽ bằng việc để các em tự tay gieo xuống một hạt lúa – và thấy điều kỳ diệu nảy mầm ngay trong lòng bàn tay mình.